افزایش فلاکت‌زدگی ایرانیان

به گزارش بنکر (Banker)، به باور اقتصاددانان نرخ فزاینده تورم با نرخ بیکاری بالا باعث افزایش هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی برای کشورها می‌شود.

برای نخستین‌بار محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری فعلی ایران، به‌عنوان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری سال۱۳۸۸، در یک مناظره تلویزیونی با محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت، از رسیدن شاخص فلاکت ایران به ۴۰درصد پرده برداشت.

ایران یکی از کشورهای دارای تورم بالاست و سیاست دولت‌های گذشته برای کشاندن نرخ تورم به محدوده تک رقمی در یک بازه زمانی دست‌کم ۴ساله به شکست انجامیده است. براساس آخرین برآورد مرکز آمار ایران، نرخ تورم در پایان شهریور به ۴۵.۸درصد و نرخ بیکاری ۹.۶درصد رسیده که به این ترتیب شاخص فلاکت در کشور در پایان تابستان امسال به ۵۵.۴درصد رسیده است. تنها شاخص فلاکت ۲استان سمنان و قم پایین‌تر از ۵۰درصد قرار دارد و استان‌های تهران، مازندران، قزوین، مرکزی، همدان، البرز، اردبیل، خراسان رضوی و جنوبی به‌ترتیب در پایین‌ جدول شاخص فلاکت و در حوالی رقم ۵۰درصد قرار دارند.

وضعیت بهتر در مرکز

برآوردهای همشهری نشان می‌دهد شاخص فلاکت در استان‌های مرکزی ایران، وضع بهتری نسبت به استان‌های مرزی در پایان تابستان۱۴۰۰ داشته است. فارس، گیلان، کرمان، زنجان، گلستان، بوشهر، اصفهان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و یزد هم در محدوده نارنجی یعنی کانال ۵۵ تا ۶۰درصدی شاخص فلاکت قرار دارند. این گزارش می‌افزاید: استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، لرستان، خوزستان، خراسان شمالی، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و هرمزگان در محدوده قرمز بالای ۶۰درصدی شاخص فلاکت جای گرفته‌اند.

یکی از دلایل اصلی وضع بهتر استان‌های قم، تهران و سمنان از حیث شاخص فلاکت، نرخ تورم پایین‌تر از سایر استان‌ها، در پایان تابستان امسال بوده؛ به‌گونه‌ای که نرخ تورم ۱۲‌ماه منتهی به شهریور امسال در استان قم ۴۱.۳درصد، تهران ۴۱.۸درصد و سمنان ۴۳.۲درصد بوده است؛ افزون بر این نرخ بیکاری در این ۳استان به‌ترتیب ۸.۵درصد، ۸.۹درصد و ۶.۵درصد برآورد شده است. این در شرایطی است که استان‌های کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی، زنجان، چهارمحال و بختیاری، کردستان، خراسان شمالی و ایلام در شهریورماه با نرخ تورم بالای ۵۰درصد مواجه شده‌اند.

۷استان ایران شامل استان‌های قزوین، مازندران، اردبیل، فارس، سمنان، همدان و زنجان در فصل تابستان امسال نرخ بیکاری کمتر از ۷درصد را تجربه کرده‌اند؛ درحالی‌که بالاترین نرخ بیکاری در استان هرمزگان ۱۸.۲درصد به ثبت رسیده و پس از آن استان‌های خوزستان ۱۴.۳درصد، کرمانشاه ۱۴درصد، یزد ۱۳.۶درصد، اصفهان ۱۲.۶درصد، چهارمحال و بختیاری ۱۲.۴درصد، لرستان ۱۱.۸درصد، گیلان ۱۱.۶درصد، خراسان‌شمالی ۱۱.۴درصد، سیستان و بلوچستان ۱۱.۲درصد، کرمان ۱۱.۱درصد، بوشهر ۱۰.۵درصد و کهگیلویه و بویراحمد ۱۰.۲درصد قرار دارند. این گزارش می‌افزاید: از ۳۱استان ایران در پایان تابستان امسال ۱۳استان نرخ تورم دورقمی را تجربه کرده‌اند.

رتبه هشتم جهان

ایران براساس آخرین برآوردهای صورت گرفته در رتبه هشتم دنیا از حیث شاخص فلاکت در بین ۱۵۶کشور دنیا پس از ونزوئلا، لبنان، زیمبابوه، سودان، سوریه، آرژانتین و ترکیه قرار دارد. به گزارش همشهری، شاخص فلاکت ایران در پایان سال۹۸ به ۴۵.۴درصد رسید و در پایان سال گذشته هم با ثبت رکورد ۴۶.۱درصدی بالاترین حد نصاب را در دهه۹۰ به‌دست آمد. حالا هم در پایان نیمه نخست سال۱۴۰۰ آمارها نشان می‌دهد شاخص فلاکت با ۹.۳درصد رشد، نسبت به اول امسال، از مرز ۵۵درصد فراتر رفته و به بالاترین رکورد در پس از انقلاب رسیده است.

دلیل اصلی افزایش رتبه ایران در شاخص فلاکت جهانی، نرخ تورم بالاست و به تازگی سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران از بانک مرکزی خواسته تا سیاست‌های پولی برای مهار تورم را به‌کار ببندند و جلوی رشد سطح عمومی قیمت‌ها را بگیرد. کسری بودجه شدید دولت و ناترازی بانک‌ها ۲عامل اصلی بالارفتن نرخ تورم است که اثر آن در ترازنامه بانک مرکزی دیده می‌شود.

شاخص فلاکت یکی از معیارهای سنجش کارایی سیاست‌های اقتصادی دولت در مواجهه با تورم و مقابله با فقر و شکاف طبقاتی است. استیو هانکه، استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز آمریکا خردادماه امسال گفته بود که تورم بالا اصلی‌ترین دلیل بالا بودن شاخص فلاکت اقتصادی در ایران و کاهش ارزش ریال، مهم‌ترین عامل بالا بودن تورم است.

به‌گفته او در شرایطی که تأثیر سایر متغیرها را ثابت بدانیم، میزان رضایت مردم یک کشور از وضعیت اقتصادی زمانی به اوج می‌رسد که شاهد یک رشد اقتصادی قوی، نرخ بیکاری و تورم پایین و نرخ بهره کم باشیم. استیو هانکه در رابطه با رتبه ایران در شاخص فلاکت طبق شاخص تعدیل یافته فلاکت گفت: در بین ۱۵۶کشور رتبه‌بندی شده، ایران در رده هشتم قرار می‌گیرد. بالاترین میزان فلاکت اقتصادی هم مربوط به کشورهای ونزوئلا، لبنان، زیمبابوه، سودان، سوریه، آرژانتین و ترکیه است.