به گزارش بنکر (Banker)، آن‌طوركه بانك مركزي اعلام كرده امكان تحويل فيزيكي اسكناس دلار به شرط پرداخت حق‌الوكاله بانك مركزي در زمان سررسيد وجود دارد.
به اين معنا كه بانك مركزي تعهد كرده به خريداران در صورت تقاضاي خريدار معادل ريالي اوراق خريداري‌شده اسكناس ارزي تحويل دهد اما متقاضي بايد حق‌الوكاله بانك مركزي را كه مشخص نيست چقدر است، پرداخت كند. بانك مركزي همچنين مشخص نكرده حجم اوراق منتشرشده چه ميزان است و قرار است معادل ريالي چه ميزان دلار اوراق منتشر شود.
با اين حال شواهد نشان مي‌دهد هدف اصلي بانك مركزي ايجاد تعادل در بازار ارز است. برخي خبرهاي تاييدنشده نشان مي‌دهد از شهريور امسال حجم تقاضا براي خريد دلار به دليل افزايش انتظارات تورمي و ريسك‌هاي سيستماتيك رشد كرده و بانك مركزي نيز تصميم گرفته به جاي تزريق فيزيكي دلار به بازار ارز از اوراق مالي براي كنترل بازار استفاده كند.
هنوز مشخص نيست اين اوراق نيز سرنوشتي مشابه اوراق سكه پيدا خواهند كرد يا انتشار اين اوراق با توجه به تحول فيزيكي اسكناس، دلار سرنوشتي متفاوت خواهد داشت.
براساس این گزارش، بانك مركزي ابتداي هفته گذشته ۱۰۰هزار سكه بهار آزادي را در قالب ۱۰ ميليون برگ اوراق ۱۶۰هزار توماني عرضه كرد كه خريداران مي‌توانستند با خريد ۱۰۰برگ از اين اوراق مالك يك سكه بهار آزادي شوند. با وجود تبليغاتي كه در اين زمينه شد از مجموع سكه‌هاي عرضه شده فقط ۱۸۰۶سكه فروخته شد و ۹۸هزارو۱۹۴سكه بدون خريدار ماند. ضمن اينكه اوراق مزبور پايين‌تر از قيمت پايه تعيين‌شده بانك مركزي مبادله شد و نشان داد خريداران به خريد اين اوراق تمايل چنداني ندارند.
جذابيت اوراق چيست؟
در يك نگاه كلي، اوراق ارزي در واقع به مثابه يك كانال خريد و فروش قانوني ارز در مقابل خريد و فروش غيرقانوني در بازار آزاد به شمار مي‌رود. در بازار آزاد هر لحظه كه قانون‌گذار يا نهادهاي نظارتي اراده كنند، امكان پيگيري‌هاي قضايي و قانوني وجود دارد، با اين حال در اينجا خريد و فروش ارز از مسير اوراق به رسميت شناخته شده است.
علاوه بر اينكه در فضاي سفته‌بازي بازار آزاد، امكان برخوردهاي مالياتي و كسب ماليات از درآمدهاي اتفاقي حاصل از تفاوت نرخ ارز در زمان خريد و فروش وجود دارد، اما براي اين اوراق تصريح شده كه معاف از ماليات هستند.
همچنين در حالت معمول، نگهداري ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ دلار اسكناس، دشواري‌ها و مخاطرات خاص خود را خواهد داشت، در صورتي كه نگهداري اوراق كار سختي نيست و امنيت بيشتري را براي خريداران ارز به همراه مي‌آورد.
ريسك اوراق چيست؟
در عين حال، برخلاف اوراقي مانند بيمه سهام كه در آن دولت تضمين مي‌كرد دارايي را با نرخ سود مشخصي در سررسيد بازخريد كند، در اوراق ارزي چنين چيزي مشاهده نمي‌شود. اين يعني اگر نرخ ارز به كمتر از نرخ اين روزها كاهش پيدا كرد، ريسك اين كاهش متوجه خريدار اوراق است.
هر چند اين اوراق قابل بازخريد توسط بانك نيز هست. ريسكي كه در اين ابزار وجود دارد در سررسيد است. اگر ۵۰۰ هزار نفر، هر نفر ۲۰۰۰ دلار اوراق خريداري كنند، بانك مركزي ناگزير از عرضه يك ميليارد دلار در سررسيد خواهد بود. بدقولي سياست‌گذار و افزايش غيرمنطقي حق‌الوكاله نيز مي‌تواند آسيب‌هاي اعتباري زيادي براي بانك مركزي در انتشار ابزارهاي بعدي ايجاد كند.
در صورت بالا ماندن انتظارات تورمي و احتمال افزايش قيمت دلار در نظر سرمايه‌گذاران نيز علاقه به دريافت معادل ريالي آن پايين خواهد بود. بنابراين اين مساله مي‌تواند معضل جديدي براي بانك مركزي ايجاد كند.
