روند افزایشی نرخ دلار در شروع معاملات هفته جاری نیز حفظ شد؛ به‌طوری که دلار صعود کرده به کانال قیمتی ۲۹ هزار تومانی، توانست یک پله دیگر نیز بالا برود و نرخ‌های بالای ۳۰ هزار تومان را تجربه کند. هرچند زمان ماندگاری دلار در کانال قیمتی ۳۰ هزار تومان چندان زیاد نبود، اما برگشت دلار به این نرخ نشان می‌دهد نرخ‌های زیر ۳۰ هزار تومان نرخ‌های غیرواقعی بازار هستند.
هرچند در کوتاه‌مدت عواملی مانند زمزمه‌های توافق برجام می‌تواند مسیر بازگشت دلار به نرخ‌های نزدیک ۲۵ هزار تومان را هموار کند، اما تاکنون عوامل سیاسی و اقتصادی مانع از حضور دلار به‌ویژه در هفته اخیر در کانال زیر ۳۰ هزار تومان شده است. حال سوال اساسی این است که نرخ واقعی دلار بعد از حصول توافق چقدر است و اگر توافقی حاصل نشود، چه سرنوشتی برای این ارز شاخص محتمل است.
در بخش طلا و سکه، هرگاه در دنیا بحرانی به‌وجود می‌آید، سرمایه‌گذاران به سمت خرید کالای باارزشی مثل طلا می‌روند و باوجود بحران اوکراین و روسیه، انتظار روند صعودی نرخ طلا در بازار جهانی وجود دارد، اما در بازار داخلی طلا به‌دلیل نامشخص بودن نتیجه برجام، مانند دلار روزهای پرتلاطمی را تجربه نکرد و در روند قیمتی تقریبا آرامی در حال حرکت است. صمت پرسش‌های خود درباره هر دو حوزه را با متخصصان مربوطه مطرح کرده است.
نقش فاکتورهای اقتصادی کمرنگ شده است
میثم رادپور، تحلیلگر بازار سرمایه درباره دلایل نوسان نرخ دلار به‌ویژه در نیمه شهریور به صمت گفت: در بررسی وضعیت بازار ارز به دو دسته عوامل سیاسی و اقتصادی توجه می‌شود. عوامل سیاسی آنهایی هستند که در کوتاه‌مدت و برای مدتی می‌توانند محدوده تغییرات نرخ دلار را تعیین کنند، اما عوامل اقتصادی آنهایی هستند که مسیر بازار ارز در طولانی‌مدت را مشخص می‌کنند. در حال حاضر بازار ارز از عوامل سیاسی تاثیر می‌پذیرد و به اخبار برجامی حساس شده است. وی افزود: در هفته‌های نخست شهریور به‌دلیل انتشار خبرهای مثبت از مذاکرات، معامله‌گران نسبت به آینده خوش‌بین شدند و به صف فروش دلار پیوستند، اما هر بار که خبری منفی از مذاکرات به گوش می‌رسد رویه تغییر می‌کند و معامله‌گران تبدیل به خریدار ارز می‌شوند. در مجموع آن‌طور که از خبرها برمی‌آید دلار این روزها تنها تحت تاثیر اخبار سیاسی قرار دارد و نقش فاکتورهای اقتصادی در این بازار کمرنگ شده است. این تحلیلگر بازار با اشاره به اینکه در هفته جاری نرخ ارز شاخص در بازار توافقی نیز بالا کشیده، گفت: آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد دیروز دلار در آخرین معاملات نرخ ۳۰ هزار و ۲۰۰ تومان را ثبت کرد و درباره دلایل رشد نرخ دلار می‌توان به خبرهای منفی رسیده از برجام اشاره کرد.
سیاست‌محوری قیمت‌ها
وی ادامه داد: آن‌طور که گفته می‌شود امریکا هنوز پاسخ روشنی به درخواست‌های ایران نداده و همین مسئله نیز باعث تزریق نااطمینانی به بازار ارز شده است. در این زمینه، بلومبرگ در گزارشی نوشته واشنگتن و تهران بر سر جزئیات کلیدی توافق اختلاف‌نظر دارند و ممکن است تا حصول نتیجه قطعی هفته‌ها طول بکشد.
رادپور متذکر شد: در مجموع هر تغییر قیمتی در بازار ارز تحت تاثیر اخبار سیاسی حادث می‌شود؛ بر این اساس سرنوشت بازار ارز در کوتاه‌مدت در دست مذاکره‌کنندگان برجامی است و اخباری که ازسوی آنها منتشر می‌شود، می‌تواند نرخ دلار را تعیین کند، اما در بلندمدت آنچه می‌تواند تعیین‌کننده نرخ دلار باشد عوامل و فاکتورهای اقتصادی است. وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار سکه و طلا در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ چگونه خواهد بود، گفت: شاید بازار سکه و طلا تا پایان سال رونق نسبی را تجربه کند؛ هرچند هم‌پایه دلار نمی‌تواند سودآور باشد، اما به‌عنوان کالای ذخیره‌ای تا پایان سال می‌تواند سودآور و خوشایند باشد. به این ترتیب طلا روند صعودی آرام با شیب ملایم خواهد داشت. البته رشد طلا به اندازه تورم نخواهد بود، اما در برخی مواقع به‌دلیل تحولات برجام و شایعات آن، ممکن است کاهش‌های لحظه‌ای داشته باشد.
قیمت دلار تحت تاثیر برجام است
شاهین شایان آرانی، تحلیلگر بازار سرمایه در تشریح دلایل نوسان نرخ دلار به‌ویژه در نیمه شهریور به صمت گفت: اینکه نرخ دلار در برهه‌ای از ماه جاری کاهشی و در ادامه دوباره صعودی شده، دقیقا مرتبط با اخباری است که از نتیجه مذاکرات می‌رسد.
نکته جالب توجه آنکه دیدگاه‌های متناقضی در این چند وقت درباره مذاکرات شکل گرفته است؛ به‌طوری که گاهی خبرهایی از توافق قریب‌الوقوع منتشر و باعث نزول شدید نرخ دلار شده است.
وی پیش‌بینی کرد: اکنون که فضای قیمتی بازار ارز منفی شده و این احساس شکل گرفته که حصول توافق ممکن است به‌طول انجامد، دلار بار دیگر روند افزایشی به خود گرفته است؛ بنابراین رفتار بازار ارز این روزها نشان داده که به‌طور کامل متاثر از فضای مذاکرات است و تا پایان ماراتن وین این نوسانات قیمتی نیز ادامه پیدا می‌کند.
نرخ تعادلی دلار در بازار
این تحلیلگر بازار سرمایه اعلام کرد: در صورتی که توافق حاصل شود، این احتمال وجود دارد که نرخ دلار تحت‌تاثیر عوامل روانی و به‌صورت هیجانی تا ۲۵ هزار تومان نیز کاهش پیدا کند، اما حتی در این صورت هم بعد از مدتی نرخ دلار صعودی خواهد شد و انتظار می‌رود در ارقام نزدیک ۳۰ هزار تومان تثبیت شود؛ به‌عبارتی نرخ تعادلی دلار در بازار را باید باتوجه به شرایط اقتصادی کشور همین نرخ ۳۰ هزار تومانی اعلام کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که بانک مرکزی چه نقشی در ایجاد تعادل در بازار ارز دارد، گفت: بانک مرکزی زمانی می‌تواند فعالانه در بازار ارز عمل کند و جلوی نوسانات قیمتی را بگیرد که به اندازه کافی ذخایر ارزی در اختیار داشته باشد، اما مادامی که توافقی انجام نشود، جریان فروش نفت آغاز نشود و طلب‌های ما از کشورهای دیگر وصول نشود بانک مرکزی به نقش منفعلانه خود در بازار ادامه خواهد داد.
طلا، دارایی امن
شایان‌آرانی تاکید کرد: اگر توافق صورت بگیرد، تورم نسبتا کنترل می‌شود. در این صورت افزایش قیمت‌ها متوقف یا سرعت آن کم می‌شود و در نهایت مردم آرامش و ثبات را در سفره‌های معیشتی لمس خواهند کرد.
این کارشناس بازار سرمایه درباره تقاضای طلا نیز گفت: طلا و دلار دو دارایی امن هستند که مردم در مواقع بلاتکلیفی شرایط اقتصادی به سمت آنها می‌روند؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود در صورت تداوم جنگ روسیه و اوکراین در نیمه دوم سال تقاضا برای این دو کالای سرمایه‌ای افزایشی باشد.
طلا و دلار در هفته رو به پایان
محمد کشتی‌آرای، کارشناس بازار طلا و سکه در گفت‌وگو با صمت با اشاره به افزایش ۲۸ دلاری نرخ هر اونس طلا در بازار جهانی اظهار کرد: نرخ طلا به رقم ۱۸۰۵ دلار به ازای هر اونس رسیده است. همچنین نرخ هر اونس نقره ۲۰ دلار و ۹۷ سنت است. کشتی‌آرای در ادامه درباره قیمت‌های روز سه‌شنبه (دیروز) اظهار کرد: در پایان روز سه‌شنبه قیمت هر قطعه سکه تمام طرح قدیم به ۱۳ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان رسید. نرخ هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز ۱۳ میلیون و ۹۹۰ هزار تومان تعیین شد که نسبت به روز کاری قبل ۱۰۱ هزار تومان گران‌تر شده است. وی افزود: نیم‌سکه با قیمت ۸ میلیون و ۲۰ هزار تومان معامله شد. نرخ ربع‌سکه نیز به ۵ میلیون و ۳۰ هزار تومان رسید. سکه یک‌گرمی بانک مرکزی نیز با کاهش ۱۰۰ هزار تومانی با قیمت ۲ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان دادوستد شد. نرخ هر مثقال طلای آب شده به ۵ میلیون و ۸۳۵ هزار تومان رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز به‌عنوان مبنای معاملات طلا، در ازای یک میلیون و ۳۴۷ هزار تومان معامله شد. کشتی آرای بیان کرد: قیمت دلار در بازار آزاد وارد کانال ۳۰ هزار تومان شد. هر برگ از این اسکناس امریکایی روز سه‌شنبه، ۱۵ شهریور با ۴۱۰ تومان افزایش نرخ با ۳۰ هزار و ۱۸۰ تومان معامله شد. نرخ دلار در بازار متشکل نیز روز سه‌شنبه نسبت به روز قبل از آن در سراشیبی قرار گرفت. این ارز در بازار یادشده به نرخ ۲۸ هزار و ۴۱۳ تومان مبادله شد که نسبت به روز دوشنبه ۱۸۷ تومان کاهش را نشان می‌دهد.
سخن پایانی
براساس آنچه از فضای بازار برمی‌آید معامله‌گران تمایلات نوع و میزان خرید در شهریور را به نتایج برجام گره زده‌اند؛ بنابراین اگر تا پایان ماه توافقی حاصل شود تورم تا اندازه‌ای کنترل می‌شود و این مسئله می‌تواند به کنترل نرخ ارز در بازار نیز کمک کند، اما در طرف مقابل اگر بلاتکلیفی در نتایج برجام در بلندمدت تداوم داشته باشد تنها می‌توان امیدوار بود که شرایط اقتصادی بدتر از وضعیت فعلی نشود. البته تاثیر دلار بر بازارهای موازی غیرقابل انکار است؛ به‌طوری که در صورت افت نرخ دلار رونق به بازارهای موازی باز خواهد گشت.
