بررسی‌های به‌عمل آمده از روند نرخ بازار‌های دارایی در ۶ ماه نخست سال جاری گویای آن است که سپرده‌گذاران بانکی بیشترین سود را از آن خود کرده‌اند.
بر اساس محاسبات به‌عمل آمده با در نظر گرفتن نرخ‌های بازار در روزهای پایانی اسفند ماه سال گذشته به عنوان نرخ مبدا، مشاهده می‌شود که عمده شاخص‌های دارایی در ۶ ماه اخیر نه تنها رشد چشم‌گیری نداشته‌اند، بلکه برخی از آنها مانند خانواده سکه طلا به‌صورت کلی کاهشی ثبت شده‌اند.
بر این اساس نرخ هر برگ اسکناس دلار آزاد در این بازه ۶ ماهه حدود ۳.۱ درصد رشد داشت و پس از آن به ترتیب سکه طلا طرح جدید ۹.۷۴ درصد، ربع‌سکه ۱۲.۵۴ درصد و نیم‌سکه ۲۰.۲۸ درصد افت قیمت را تجربه کرده‌اند.
این در حالی است که یک سپرده بانکی در مدت مشابه حدود ۱۲ درصد به سپرده‌گذار خود سود اعطا کرده است. البته شرایط در بازار سرمایه از دارایی‌های ارزی و طلایی بهتر بوده است. محاسبات نشان می‌دهد شاخص کل بازار سرمایه در ۶ ماه گذشته حدود ۸.۲ درصد رشد کرده است.
عده‌ای از کارشناسان نیز ضمن اشاره به گشایش‌های سیاسی-اقتصادی صورت گرفته در ماه‌های اخیر بر این باورند که احتمال تداوم شرایط ثبات در بازار‌های دارایی تا ماه‌های انتهای سال افزایش یافته است.
دلار درجا زد
با فرا رسیدن روزهای میانی سال، فعالیت بازار‌های مختلف مانند ارز، طلا و بورس بررسی شد. هر برگ اسکناس دلار آزاد که در واپسین روز معاملاتی سال گذشته در رقم ۴۷ هزار و ۷۰۰ تومان معامله می‌شد، در بازار روزهای پایانی شهریور به رقم ۴۹ هزار و ۱۸۰ تومان رسید تا در بازه زمانی ۶ ماهه حدود ۳.۱ درصد رشد را تجربه کند.
این در حالی است که نرخ ارز مذکور در بازه زمانی ۶ ماه نخست سال گذشته حدود ۲۰ درصد و در ۶ ماهه دوم ۱۴۰۱ حدود ۵۰ درصد رشد کرده بود.
البته نرخ اسکناس آمریکایی در ماه‌های ابتدایی سال جاری نیز به روند رو به رشد سال گذشته خود ادامه می‌داد، اما پس از تغییر رویکرد دولت در برخی سیاست‌های خود فشار کاهشی جدیدی به بازار ارز وارد شد و در نتیجه آن بخشی از رشد قیمت دلار جبران شد.
از جمله مهم‌ترین مواردی که در کشیده شدن ترمز دلار موثر بود می‌توان به بهبود روابط سیاسی با کشور‌های خارجی اشاره کرد.
از سرگیری روابط سیاسی-اقتصادی با عربستان، بهبود روابط تجاری با کشور‌های همسایه، تداوم بخشی به مذاکرات رفع تحریم با کشور‌های غربی از طریق دولت‌های واسط، آزادسازی منابع بلوکه شده ارزی در عراق و کره‌جنوبی و همچنین تبادل زندانیان با آمریکا را می‌توان از جمله مهم‌ترین تحولات تاثیرگذار بر بازار دلار در ۶ ماه اخیر دانست.
برخی از این علل معرفی شده مانند خبر آزادسازی دارایی‌های ارزی بلوکه شده به‌صورت مستقیم بر معاملات بازار ایران موثر است. چرا که در نتیجه این آزادسازی‌ها قدرت نهاد بازارساز جهت کنترل نوسانات ارزی افزایش یافته و در مواقع لزوم با تقویت طرف عرضه موجب ثبات بخشی به بازار می‌شود.
اما برخی دیگر از این اخبار مانند خبر از سرگیری روابط با عربستان یا مساله تبادل زندانی با غرب به‌صورت غیر‌مستقیم با کاهش ریسک‌های سیاسی، سطح انتظارات تورمی افراد جامعه را کاهش داده و در نتیجه بازار دچار شرایط مازاد تقاضا نمی‌شود.
تخلیه حباب فلز طلایی
از دیگر نکات قابل توجه در ۶ ماه اخیر می‌توان به افت قیمت دسته‌جمعی خانواده سکه اشاره کرد. سکه طلا طرح جدید که در روزهای پایانی اسفند سال گذشته رکورد‌های افزایشی به جا می‌گذاشت و تنها در معاملات روز ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ بیش از یک میلیون رشد کرده بود، مانند دلار در ماه‌های انتهای بهار سال جاری دچار افت قیمت شد.
هر قطعه از این فلز گران‌بها در بازار روز پنجشنبه ۳۰ شهریور به رقم ۲۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید و با احتساب قیمت ۳۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی این فلز گران‌بها به عنوان نرخ مبدا حدود ۹.۷۴ درصد افت کرد.
نیم و ربع سکه اما در روند کاهشی از برادر بزرگ‌تر خود پیشی گرفتند.
هر قطعه ربع سکه در بازار ۶ ماه نخست سال جاری حدود ۱۲.۵۴ درصد افت کرد و نیم سکه طلا نیز در مدت مشابه ۲۰.۲۸ درصد از ارزش خود را از دست داد. علاوه بر قطعات مختلف خانواده سکه هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز در بهار و تابستان امسال ۷.۳۳ درصد افت قیمت را تجربه کرد.
اما به عقیده برخی از تحلیلگران قطعات مختلف فلز زرد در ۶ ماه اخیر حباب قیمتی خود را تخلیه کردند. چرا که با بررسی روند پارامتر‌های تعیین‌کننده نرخ سکه در بازار تهران می‌توان دریافت که ارزش ذاتی این کالای سرمایه‌ای افت چندانی نداشته است.
نرخ هر قطعه سکه طلا برابر است با حاصلضرب بهای جهانی اونس طلا در نرخ روز دلار آزاد و یک ضریب تبدیل وزنی ثابت؛ رشد حدودا ۳ درصدی قیمت دلار در کنار افت قیمت ۵ درصدی اونس از آغاز بهار تاکنون حاکی از آن است که ارزش ذاتی سکه طلا کاهش قابل توجهی نداشته است. در نتیجه می‌توان دریافت که انتشار اخبار مثبت با کاهش سطح تقاضا‌های کاذب سبب تخلیه حباب قطعات مختلف سکه طلا در نیم سال اخیر شده است.
چشم‌انداز آرام بازارها
به عقیده بسیاری از تحلیلگران روند ماه‌های ابتدایی سال می‌تواند نقشه راه مناسبی برای ۶ ماه دوم باشد. در سال جاری که با بهبود روابط سیاسی و گشایش‌های اقتصادی صورت گرفته علاوه بر تخلیه حباب طلا، بازار ارز نیز در ثبات نسبی به سر برده است، می‌توان انتظار داشت که درصورت عدم شکل‌گیری ریسک سیاسی جدید وضعیت ثبات بازارها تداوم داشته باشد.
خصوصا در شرایط کنونی که طبق بررسی‌ها میزان تولید و صادرات نفت افزایش یافته و ذخایر ارزی کشور در شرایط مناسبی قرار دارد، بانک مرکزی می‌تواند با تقویت مسیر تامین ارز از شکل‌گیری روند‌های افزایشی جدید جلوگیری کند.
