به گزارش بنکر (Banker)، در حال حاضر، سایت‌های خرید و فروش وام بسیاری در فضای مجازی فعال هستند. این سایت‌ها به طور مستقیم، واسطه بین فروشنده و خریدار وام هستند اما نظارتی از سوی بانک مرکزی بر فعالیت آنها وجود ندارد. یوسف کاووسی، کارشناس بانکی، در گفتگو با تجارت‌نیوز، با بررسی علل وجود این این سایت‌ها و فعالیت آنها، به ارائه توضیحاتی درباره راهکار مقابله با این بازار پرداخت.
اوراق تسه، سرآغاز فروش وام
کاووسی در ابتدا به ریشه بوجود آمدن این سایت‌ها اشاره کرد و گفت: باب خرید و فروش وام را بانک مسکن با فروش اوراق مسکن یا همان تسه باز کرد. اگر فردی متقاضی وام باشد اما نخواهد دوره‌ای که پول باید در حساب مسدود باشد را طی کند، از این اوراق استفاده می‌کند.
وی درباره فرآیند استفاده از اوراق تسه گفت: رویه اصلی بانک مسکن به شکلی است که متقاضی برای دریافت وام باید در در یک دوره یک تا دو ساله پول خود را در حساب این بانک قرار دهد. با توجه به شرایط تورمی و کاهش ارزش پول، فرد می‌تواند با پرداخت مبلغی، اوراق تسه را خریداری کند و زودتر وام را دریافت کند. با استفاده از این اوراق اگر کسی بخواهد ۱۰۰میلیون تومان وام بگیرد، در بهترین حالت باید ۲۳میلیون تومان برای این اوراق به بانک مسکن پول بدهد. طبیعی است که این مبلغ کمی بیشتر از سود بانکی است و عرضه و تقاضا، قیمت دقیق را مشخص می‌کند.
کاووسی ادامه داد: البته ریشه این موضوع قبل از فروش اوراق تسه بود. زمانی که برخی افراد پس از طی دوره خواب پول، امتیاز وام خود را به دیگران واگذار می‌کردند. بانک مسکن هم از این فرصت به نفع خودش استفاده کرد. به طوری که فروش امتیاز وام‌های خود به دیگران را ممنوع و فروش اوراق تسه را آغاز کرد.
سایت‌های خرید و فروش وام چه می‌کنند؟
این کارشناس پولی و بانکی در ادامه شکل فعالیت سایت‌های خرید و فروش وام را توضیح داد و اظهار کرد: بین کسانی که شرایط دریافت وام دارند و متقاضیان، واسطه‌گری می‌کنند. در این حالت افرادی که شرایط دریافت یک وام خاص مثل جانبازی یا بنیاد شهید را دارند، امتیاز وام خود را از طریق این سایت‌ها به متقاضیان می‌فروشند. این اقدام می‌تواند برخی از مشکلات حقوقی را هم در پی داشته باشد. برای مثال اگر یکی از طرفین معامله فوت کند، مشخص نیست که تکلیف این وام چگونه می‌شود.
اما به گفته کاووسی، فعالیت این سایت‌ها از از این هم فراتر می‌رود. وی در این مورد گفت: در برخی مواقع، این سایت‌ها با رئیس شعبه بانک ارتباط می‌گیرند و در ازای دریافت مبلغی، متقاضی را برای دریافت وام به بانک معرفی می‌کند. این مبلغ نیز بین سایت و افراد مرتبط با آنها در بانک تقسیم می‌شود.
راه‌حل در فرهنگ‌سازی و شفافیت است
کاووسی در ادامه به بررسی عملکرد این سایت‌های از نظر قانونی پرداخت و اذعان کرد: عملکرد این سایت‌ها قانونی نیست اما به دلیل اینکه مردم به وام نیاز دارند اما عرضه وام به اندازه کافی نیست، سایت‌های خرید و فروش وام ایجاد شده‌اند و به طور غیرقانونی فعالیت می‌کنند.
وی در ادامه دلایل فقدان نظارت بانک مرکزی بر عملکرد این سایت‌ها را تشریح کرد: در گذشته، آگهی‌های فروش وام به طور محدود در بخش نیازمندی‌های روزنامه چاپ می‌شد. اما با گسترش فضای مجازی سایت‌های فروش وام هم رشد کرده‌اند. در این شرایط بانک مرکزی توان و نیروی لازم برای رصد کردن و مقابله با این سایت‌ها را ندارد.
کاووسی در پایان به ارائه راه حلی برای مقابله با این سایت‌ها پرداخت و گفت: برای اینکه بتوان جلوی این فعالیت را گرفت، باید اول فرهنگ‌سازی شود که مردم تنها از طریق بانک، وام بگیرند. در ادامه، بانک‌ها هم باید با شفاف‌سازی و آسان‌سازی دریافت وام در این مسیر حرکت کنند. بانک مرکزی نیز باید بر عملکرد با بگیر و ببند، فعالیت این سایت‌ها زیرزمینی‌تر خواهد شد اما اصل مسئله از بین نخواهد رفت.
