به گزارش (Banker)، یک استاد تاریخ دانشگاه گفت: «پوتین منتظر یکی از رهبران قویِ اروپا است تا رو در روی او بنشیند و این تضمین را اخذ کند که ناتو کاری به اوکراین ندارد مسئله‌ای که اگر اتفاق نیفتد آن وقت باید شاهد یک فاجعه در ابعاد جهانی باشیم.»
علی بیگدلی همچنین به آن چه در اوکراین اتفاق افتاده اشاره کرده می‌گوید: «جنگی در نگرفته که همه جانبه و سراسری باشد آنچه شاهد آن هستیم تلاش روسیه برای فشار بر غرب است تا کاری به اوکراین و تلاش برای پیوند زدن این کشور به ناتو نداشته باشد؛ موضوعی که اگر برای مسکو مسجل نشود آن وقت باید شاهد اتفاقات تلخی باشیم.»
این استاد دانشگاه با اشاره‌ی تاریخی به رضایتمندی مردم اوکراین از روزگاری که حکامِ اوکراینی، چهره‌های مورد حمایت کرملین بوده‌اند به این موضوع می‌پردازد که: «زلنسکی به پایان خط رسیده و هرگز پوتین، اوکراین تحت قدرتِ زلنسکی را برنخواهد تافت مضاف بر این که در بخش شرقی، جدایی دونسک و لوهانس از نظر پوتین امری تمام شده است!»
آخرین تحولات؛ از مذاکره تا پادرمیانی!
– دیمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که ولادیمیر پوتین باتوجه به درخواست رئیس جمهور اوکراین برای گفت‌وگو، هیئتی را برای مذاکره به مینسک اعزام می‌کند.
– پاپ در اقدامی بی‌سابقه از جهت دستورالعمل‌های دیپلماتیک برای ابراز نگرانی از رویدادهای اوکراین به سفارت روسیه در واتیکان رفت. سفرای خارجی در واتیکان معمولا برای دیدار با پاپ به کاخ فراخوانده می‌شوند.
– بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا می‌گوید که نیروهای ارتش بریتانیا برای جنگ به روسیه اعزام نخواهند شد. او تاکید کرد که اقدام مستقیم علیه روسیه باعث بروز جنگ در اروپا خواهد شد. او گفت که اوکراین در ناتو نیست اما حمله به نیروهای بریتانیا به عنوان حمله به یکی از اعضای ناتو تلقی خواهد شد.
– ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در نطقی تلویزیونی از ارتش اوکراین خواست رهبری مستقر در کی‌یف را سرنگون کند.
– ترکیه درخواست اوکراین برای بستن تنگه‌های دریای سیاه به روی کشتی‌های روسیه را رد کرد. مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه به روزنامه حریت گفت: «بر اساس قوانین بین‌المللی، ترکیه باید عبور روسیه از تنگه‌های بسفر و داردانل به دریای سیاه را تضمین کند. اما ما همچنان مشغول بررسی وضعیت هستیم.
این‌ها بخش‌هایی از آخرین خبرهایی است که از منطقه‌ی شرق اروپا با محوریت موضوعِ حضور نظامی روس‌ها در خاک اوکراین منتشر شده است خبرهایی که گفته‌های علی بیگدلی استاد تاریخ دانشگاه و تحلیلگر مسائل اروپا را تایید می‌کند که: «روس‌ها وارد جنگی همه جانبه با اوکراینی‌ها نشده اند»!
مسئله‌ی اوکراین خیلی پیچیده است!
این روزنامه نگار باسابقه در گفتگویی تحلیلی می‌گوید: آنچه که الان اتفاق افتاده یک حمله سراسری و تمام عیار نیست. دعوا سر دو ایالت دونسک و لوهانس است که این دو ایالت هم سابقه طولانی دارند.
بیگدلی ادامه می‌دهد: مسئله اوکراین مسئله پیچیده‌ای است و به دوران لنین برمی گردد. می‌دانیم کی یف در زمان امپراطوری تزار پایتخت روسیه بود. روسیه همیشه فقر دسترسی به آب داشت لذا این منطقه همیشه برایش پر اهمیت بود. اینکه چرا خروشچف حکومت مستقل به آن‌ها داد خیلی مشخص نیست چندین دست حکومت چرخید تا در نهایت به آقای زلنسکی رسید بنابراین آنچه که الان اتفاق افتاده برخلاف تصور خیلی‌ها روسیه هنوز دست به حمله تمام عیار علیه اوکراین نزده که هدفش این باشد تا اوکراین را تصرف کند.
بیگدلی می‌افزاید: موضوع بر سر دو ایالت شرقی دونسک و لوهانس است که بعد از قرارداد مینسک که با حضور نمایندگان آلمان، فرانسه، روسیه و اوکراین تشکیل شد قرار شد این دو منطقه صاحب خودمختاری محدودی باشند منتها جزء خاک اوکراین محسوب می‌شوند اینجا تقریبا همه روسی هستند و سال‌ها خواستار این بودند که به سرزمین مادری‌شان برگردند اما آقای زلنسکی خیلی به این موضوع پایبندی نشان نداد نه تنها خودمختاری داده نشد بلکه مقداری کم محلی و بی‌مهری هم نسبت به آن‌ها می‌شد و چند روز پیش هم پوتین موجودیت آن‌ها را به عنوان دو جمهوری مستقل به رسمیت شناخت. طبیعی بود که از طرف اوکراین هم واکنش‌هایی نشان داده شود الان جنگ در همین واکنش‌ها است یعنی هنوز به سمت و سویی نرفته که اوکراین را کاملا تصرف کند و برایش کار سنگین و پر هزینه‌ای است‌گر چه ابراز گردن کلفتی کرده که اگر غربی‌ها بخواهند دخالت کنند کاری خواهم کرد که هیچ گاه ندیدند اما هنوز هم برایش آسان نیست که بخواهد دنبال تصرف کامل اوکراین برود. این کار برایش هزینه خواهد داشت تا همین جا هم تحریم‌های نیم‌بندی روی روسیه اعمال شده است.
غربی‌ها در تله‌ی شلوغ بازی‌های خود گیرافتاده‌اند
بیگدلی با این تاکید که «غربی‌ها اکنون بیش از اندازه شلوغ کردند و این باعث شده که آن‌ها مجبور به پاسخگویی به مردم خودشان و مردم دنیا شوند» ادامه می‌دهد: واکنش‌هایی که انجام دادند مقداری زود بود و باعث زحمت خودشان شد ولی به هر حال در قضاوت بین‌المللی یک اقدام ناصحیح و خلاف حقوق بین‌الملل است.
پیوستن اوکراین به ناتو برای همیشه منتفی شد؟
بیگدلی ضمن رد این موضوع که پیوستن اوکراین به ناتو برای همیشه منتفی شده است می‌گوید: خیر، نمی‌شود این را گفت. حتی آقای زلنسکی به طور غیرمستقیم به پوتین گفت که تعهد می‌دهم اوکراین عضو ناتو نشود و پوتین قبول نکرد و گفت آمریکا و دبیر کل ناتو باید تعهد بدهند که هیچ گاه به اوکراین نظر ناتویی نخواهند داشت. غرب نبایستی خود را اینقدر اسیر این ماجرا می‌کرد. خواسته یا ناخواسته علیه میل روسیه رفتار کرد و الان پوتین به عنوان یک قدرت غیر قابل رقیبی درآمده و این امتیازی که غربی‌ها در نتیجه کم توجهی به پوتین دادند دیگر قابل برگشت نیست.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی با تاکید بر این مسئله که: اگر روسیه بر اوکراین پیروز شود این امتیازی است که روسیه به چینی‌ها داده برای حمله به تایوان، خاطرنشان می‌کند: به همین دلیل چینی‌ها خیلی با احتیاط این موضوع را دنبال کردند و اصلا در بیانیه کلمه حمله را به کار نبردند و از هیچ واژه‌ای که روسیه را نگران کند استفاده نکرده‌اند و در حقیقت به نوعی این جمله را تایید کرده و خیلی ماهرانه از کنار این قضیه عبور کردند.
بیگدلی در ادامه می‌گوید: به هر حال با آن همه سربازی که پشت مرزها آورده بود مشخص بود که نمی‌خواهد دست خالی برگردد و دست به اقدامی می‌زند. الان می‌خواهد دو ایالت را بگیرد تا از غربی‌ها و آمریکایی‌ها امتیاز بگیرد و تعهد دهند که اوکراین عضو ناتو نخواهد شد. الان پوتین هم اسیر است و نمی‌داند چه کند اینکه یا می‌تواند به جلو حرکت کند و همه اوکراین را بگیرد در این صورت همه درهای دنیا به عنوان یک تجاوزگر به رویش بسته خواهد شد
از طرفی اگر بخواهد برگردد جواب مردمش را نمی‌تواند بدهد جواب دوما را نمی‌تواند بدهد. غربی‌ها دارند فشار را زیاد می‌کنند تا پوتین برگردد اما باید به این نکته هم توجه داشت که پوتین نمی‌تواند دست خالی برگردد حداقل انتظار مردم و مجلس دوما این بود که این دو ایالت را بگیرد اوکراین هم مجبور است دست به حمله دفاعی و محدود بزند. از طرف دیگر هنوز پوتین را تحریم نکردند که درهای مذاکره و دیپلماسی باز باشد و مذاکرات وین هم به ثمر رسد.
همه در شرایط آچمز!
این استاد تاریخ دانشگاه اظهار می‌دارد الان وضعیتی است که نه روس‌ها می‌توانند جلوتر روند و نه غربی‌ها این موقعیت را در اختیار پوتین قرار می‌دهند حتی بلاروس هم پیشنهاد کرده بود که پوتین و زلنسکی با هم مذاکره کنند اما پوتین دلش می‌خواهد یک مقام برجسته غربی این صحبت را بکند. دیپلماسی پنهانی از بین نرفته و هنوز بین روسیه و کشورهای غربی ادامه دارد. آن چه مسلم است پوتین بدون رایزنی و دیپلماسی پنهان دست به این کار نمی‌زند.
آیا نظم تفکر جهانی متلاشی خواهد شد؟!
تایوان چه می‌شود؟ این پرسشی است که این روزها بسیار می‌شنویم. بیگدلی معتقد است: اگر روسیه در این کار به پیروزی رسد و چین هم که زمینه این پیروزی برایش فراهم است در نتیجه نظم تفکر بین‌المللی به‌هم خواهد خورد و قدرت از بخش لیبرالیسم به بخش سوسیالیسم برخواهد گشت و این خیلی خطرناک خواهد بود. یعنی اگر قطب قدرت از جامعه غربی به جامعه شرقی منتقل شود خیلی چیزها به هم خواهد ریخت و نقشه سیاسی اروپا کاملا عوض خواهد شد و نگرانی غربی‌ها به همین دلیل است.
جابه‌جایی قدرت در فضای اندیشه و ایدئولوژی به زیان غرب تمام می‌شود. اوکراین از ابتدا برای روس‌ها اهمیت داشت الان هم این اهمیت را دارد و یک منطقه استراتژیک برای روسیه است بنابراین روس‌ها نمی‌توانند از اینجا دست بکشند. اگر ناتو در منطقه مستقر شود مطمئنا مناسبات روسیه با کریمه قطع خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی اظهار می‌دارد: بر اساس گزارش‌هایی که در اختیار داریم مردم اوکراین در زمانی که این کشور تحت نظارت یک رئیس جمهور طرفدار روسیه اداره می‌شد راضی بودند میزان بیکاری بسیار کم بود. اوکراین سالیانه چیزی حدود ۲۰ درصد از تجارت خارجه‌اش با چینی‌ها است و این از زمان دوره قبل از آقای زلنسکی که دولت دست طرفداران روسیه اداره می‌شد بوده است.
بعد از آمدن آقای زلنسکی غربی‌ها نتوانستند سرمایه‌گذاری سخاوتمندانه‌ای در اوکراین انجام دهند چون اوکراین را همیشه حیاط خلوت روس‌ها می‌دانستند. بنابراین زمانی که دولت دست طرفداران روسیه بود وضعیت اقتصادی مناسبی داشتند ولی الان وضعیت که بهتر نشده بدتر هم شده و وضعیت تورم وگرانی و بیکاری به صورت منفی بالا رفته است مصداق این ادعا این است که الان در اوکراین علی رغم اینکه در آستانه حمله سراسری روسیه است واکنش داخلی ندیدیم و همه مردم فرار کردند و این نشان دهنده‌عدم دلبستگی به سرنوشت اوکراین است.
از طرف دیگر هیچ کدام از کشورهای عضو پیمان ورشو به اندازه اوکراین روسی تبار ندارد یعنی افتخارشان این است که خود را وابسته به روسیه کنند. آقای زلنسکی چون تحصیل کرده غرب است تمایلش به غرب، خوابش را آشفته کرد و به نتیجه مطلوب نرسید. غرب هم از زلنسکی آنطور که باید دفاع نکرد دست به سرمایه‌گذاری گسترده نزد بنابراین وضعیت اقتصادی اوکراین وضعیت بسیار نارسایی است.
بیگدلی تاکید می‌کند: پوتین نمی‌خواهد خود را از چشم دنیا بیاندازد و منافعش در غرب را از دست دهد ولی لازم بود هم از جهت داخلی هم از جهت فضای بین‌المللی هم درپاسخ به انتظارات داخلی روس تبارها دست به یک نمایش قدرتی بزند و تا همین اندازه به نظر من کافی است لذا غربی‌ها باید بپذیرند دو منطقه لوهانس و دونسک ضمیمه خاک روسیه شده یا به صورت کشورهای مستقل جمهوری شده بپذیرد تا موجبات تحریک بیشتر روسیه نشود.
سکانس آخر پوتین چیست؟
بیگدلی در بخش پایانی گفتگوی خود با آفتاب یزد و در واکنش به این مسئله که سکانس پایانی پوتین چیست؟ می‌گوید: اگر قرار باشد غربی‌ها قدم جلو نگذارند و باب مذاکرات مسدود بماند روسیه ناچار است برای پاسخ دادن به افکار عمومی به سمت جلو حرکت کند و کی یف را بگیرد و این باز هم به نفع روس‌ها تمام می‌شود.
اما اگر غربی‌ها در همین مرحله وساطت کنند و این دو جمهوری کوچک را واگذار کنند به نفع غربی‌ها خواهد بود هر چقدر غربی‌ها زودتر بتوانند این حرکت را متوقف کنند به نفع غرب خواهد بود و اجازه ندهند پوتین به عنوان قدرت اول جهان معرفی شود که این برای آینده غربی‌ها زیان‌آور خواهد بود. در غیر این صورت پوتین می‌تواند طی یک ماه اوکراین را تصرف کند و مردم هم نشان دادند آن دلبستگی را به حکومت جوان آقای زلنسکی ندارند. لذا باب مذاکره نباید بسته شود به نظرم آقای مکرون باید با آقای پوتین ملاقات کند.
در هر صورت پوتین برنده ماجرا است؟
بیگدلی در هر صورت پوتین را برنده‌ی این مناقشه معرفی کرده می‌گوید: تا الان و تا همین جا نیز هم برنده است. می‌گوییم برای اینکه بیشتر برنده نشود غربی‌ها در همین مرحله جلو او را بگیرند.
> بزرگترین برنده مناقشه‌ی اوکراین قطعاً چین است.
بیگدلی با تایید این مسئله که بزرگترین برنده‌ی مناقشه‌ی اوکراین قطعاً چین است خاطرنشان می‌کند: اما چین دست به چنین ماجراجویی‌هایی نخواهد زد اما هم آمادگی ذهنی ایجاد شده هم فضای بین‌الملل. آمریکا دیگر آن آمریکای دهه 7۰ و 8۰ نیست و آن قدرت را ندارد الان قدرت‌های رقیب آمریکا بسیار گسترده شده‌اند و این هم به نفع روسیه و پوتین است هم به نفع چینی‌ها چه به تایوان حمله کنند چه نکنند.
*رضا بردستانی-آفتاب یزد
