٢ سیگنال مهم ارزی

به گزارش بنکر (Banker)، بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است حجم درآمد‌های ارزی ایران از محل صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در بهار امسال به 9میلیارد دلار نزدیک شده است. این میزان درآمد ارزی از محل صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی تقریبا 2برابر درآمد‌های ارزی ایران در بهار سال گذشته است.

این اطلاعات نشان می‌دهد درصورت تداوم وضع موجود و فروش 9میلیارد دلار نفت و فرآورده‌های نفتی در هر فصل احتمالا جمع کل درآمد‌های ارزی ایران در پایان سال‌جاری به مرز 36میلیارد دلار خواهد رسید که 72درصد بیشتر از درآمد‌های نفتی سال قبل است.

حتی برخی کارشناسان برآورد می‌کنند درصورت افزایش قیمت و حجم صادرات، درآمدهای ارزی ایران در سال‌جاری از این رقم نیز فراتر رود. طبق آمارهای موجود، پارسال جمع کل درآمدهای ارزی ایران از محل نفت و فرآورده‌های نفتی 21میلیارد بود. در طول 4سال‌ گذشته به‌دلیل وقوع تحریم‌های اقتصادی آمریکا درآمدهای نفتی ایران به‌شدت کاهش یافته اما به‌نظر می‌رسد با افزایش قیمت انرژی در جهان و کاهش اثرات تحریم، درآمدهای نفتی ایران در حال افزایش است.

این افزایش درآمد‌های نفتی این امیدواری را ایجاد کرده ‌که منابع ارزی دولت افزایش یابد. افزایش ذخایر ارزی دولت می‌تواند به سرعت بر قیمت دلار تأثیر بگذارد و به کاهش قیمت دلار منجر شود. یکی از دلایل نوسان‌های ارزی دولت به‌ویژه از سال1397 تاکنون کاهش ذخایر ارزی دولت به‌دلیل تشدید تحریم‌‌ها بود که موجب شد قیمت دلار با صعود زیادی مواجه شود.

از نظر اقتصادی بین میزان ذخایر ارزی بانک مرکزی و قیمت دلار رابطه عکس وجود دارد؛ به‌طوری‌که با کاهش این ذخایر امکان رشد قیمت دلار بیشتر می‌شود به‌ویژه آنکه این کاهش عرضه با افزایش تقاضا نیز همراه باشد؛ مشابه آنچه در سال1397 بعد از خروج آمریکا رخ داد و به رشد افسار‌گسیخته قیمت دلار از اردیبهشت تا مهر‌ماه همان سال منجر شد.

حالا اما با افزایش درآمد‌های نفتی این امیدواری ایجاد شده ‌که قیمت ارز در میان‌مدت با افت مواجه شود، به‌ویژه آنکه به‌دلیل بحران انرژی در جهان قیمت نفت به 86دلار افزایش یافته و مطابق پیش‌بینی برخی مؤسسات بین‌المللی می‌تواند این قیمت ‌حتی از مرز 90دلار هم فراتر رود.

سیگنال دوم

سیگنال مهم دیگری که به بازار سهام از ناحیه بازار ارز صادر شده، روند قیمت دلار در سامانه نیماست. اطلاعات موجود نشان می‌‌دهد با وجود نوسان‌های بازار آزاد، قیمت دلار در سامانه نیما به صعود تمایل کمتری پیدا کرده، شاید به این دلیل که حجم عرضه ارز در سامانه نیما در حال افزایش است.

سامانه نیما محل تبادل ارز میان صادر‌کننده‌ها و وارد‌کننده‌هاست. صادرکننده‌ها ارزهای تکلیفی خود را در این سامانه عرضه می‌کنند و واردکننده‌ها منابع ارزی خود را از این سامانه تامین می‌کنند. به‌نظر می‌رسد با کاهش فشار تحریم‌ها، محدودیت‌های ارزی کاهش یافته و صادرکننده‌ها منابع ارزی بیشتری وارد بازار می‌کنند. این موضوع به‌ویژه ظرف چند هفته گذشته شدت بیشتری پیدا کرده و به نزول قیمت دلار در سامانه نیما منجر شده است.

به لحاظ اقتصادی قیمت دلار در سامانه نیما مبنای محاسبات اقتصادی فعالان بازار سرمایه است و هر نوع نوسان در این بازار روی بازار سرمایه تأثیر می‌گذارد. علت این ‌است که مبنای نرخ تسعیر ارز در صورت‌های مالی شرکت‌های بورس، قیمت دلار در سامانه نیماست و درآمدهای ارزی شرکت‌های بورس به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌محور تابعی از نوسان‌های قیمت ارز در سامانه نیماست. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد درصورت تداوم نزول قیمت ارز در سامانه نیما شاخص‌های بورس نیز با نزول مواجه شوند.

این موضوع توضیح می‌دهد که چرا شاخص‌های بورس در طول 2‌ماه گذشته به نزول تمایل زیادی پیدا کرده‌اند. اکنون پرسش این است که با وجود صدور چنین سیگنال‌هایی از بازار ارز، بازار سهام در روز‌های آینده چه مسیری را دنبال خواهد کرد؟