رییس کل پیشین بانک مرکزی به موضوع کاهش منابع ارزی مسدود شده در کره از ۷ میلیارد دلار به ۶ میلیارد دلار، واکنش نشان داد.
به گزارش بنکر (Banker)، عبدالناصر همتی در تازه ترین یادداشت در فضای مجازی با طرح این پرسش که موضوع کاهش ۷ میلیارد دلار به ۶ میلیارد دلار چه بود؟، از تلاش مذبوحانه رسانه های دولتی و همسو در قالب یک نوع شارلاتانیزم خبری نام برد.
وی در این یادداشت نوشت: اخیرا رسانه های دولت بازی جدیدی برای سرپوش گذاشتن به غفلت خود در تعلل در مذاکرات برای توافق لازم جهت آزادی منابع مسدود شده آغاز کرده اند و دریک تلاش هماهنگ برای انحراف افکار عمومی از نحوه آزادسازی و مصرف منابع، می گویند: مقصر همتی است که به موقع این منابع را از وون کره به ارز معتبر دیگری تبدیل نکرده است!
اما، اصل ماجرا چیست؟ کره جنوبی یکی از کشورهای خریدار میعانات گازی ایران بود. بخش قابل توجهی از صادرات میعانات گازی ایران به طور سنتی به کره جنوبی بود.
چندین سال قبل، بانک مرکزی ایران در دولت های قبلی حساب هایی را نزد بانک های کره ای افتتاح کرده بود و منابع حاصل از صادرات میعانات گازی در این حساب ها دریافت می شد. در این قراردادها قید شده بود که این منابع برای تجارت دوجانبه بین ایران و کره استفاده می شوند.
در سال ۲۰۱۲ قانون اجازه دفاع ملی یا NDAA در آمریکا به تصویب رسید. براساس این قانون، خرید نفت ایران تحریم شده بود. البته به خاطر اینکه قیمت نفت در سطح جهانی بالا نرود، رئیس جمهور آمریکا اجازه داشت که به خریداران نفت و محصولات نفتی که قبلا از ایران نفت می خریدند، مجوز دهد که به خرید خود ادامه دهند، مشروط به اینکه میزان این خرید را در بازه های زمانی ۶ ماهه کاهش دهند و منابع ناشی از این خریدها نیز فقط برای خرید کالاها و خدمات غیرتحریمی استفاده شود و تراکنش های مالی آن صرفا بین همان کشورها و ایران باشد (یعنی کشور ثالثی درگیر نشود).
به عبارت دیگر، این قانون، هرگونه انتقال منابع حاصل از صادرات نفت و محصولات نفتی از کشوری به کشور دیگر را منع می کرد و ایران ناچار بود به هر کشوری مثل چین، هند، کره که نفت می فروشد، از همان کشور هم کالا خرید کند.
مطابق توافق انجام گرفته با کره، حدود نیمی از منابع به وون کره و نیم دیگر به یورو دریافت می شد. منابع یورویی به تدریج مصرف می شد، اما همه منابع وون کره مصرف نمی شد و بخشی از آن تجمیع می شد.
کره ای ها با آمدن ترامپ و بازگشت تحریم ها اعلام کردند که بدون رضایت آمریکا قادر به انجام هیچ اقدامی برای جابجایی وجوه نیستند (توجه شود من مرداد ۹۷ و بعد از بازگشت مجدد تحریم ها مسوولیت بانک مرکزی را به عهده گرفتم) ولی اگر آمریکایی ها همراه شوند و رضایت دهند، آنها نیز حاضر به همکاری هستند.
حتی یکی از مقامات کره در سئول در صحبت با من اشاره به منطقه ای کرد و گفت آنجا باید اجازه دهد که منظورش سفارت آمریکا بود. آمریکایی ها هم همکاری در این زمینه را منوط به یک سری مسائل سیاسی کردند که ماهیتا و موضوعا از دست بانک مرکزی خارج بود و نیاز به تصمیم گیری در سطوح دیگری داشت.
بخشی از منابع موجود در کره، برای واردات اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی قابل استفاده بود.
به عبارت دیگر، یک مکانیزم مشخص برای استفاده از این منابع جهت واردات از خود کره وجود داشت که چند ایراد اساسی داشت: ۱- بسیار سخت و پیچیده بود و تشریفات شناسایی دقیق و بررسی های بسیار زیاد داشت؛ ۲- محدود به کالاهای بشردوستانه بود؛ ۳- محدود به خرید از خود کره بود و امکان خرید از کشور ثالث وجود نداشت.
بخشی از تعهدات بین المللی ایران به سازمان های بین المللی و همچنین تعهداتی که برای بدهی های قبلی وجود داشت، از این محل پرداخت شد.
بنابراین کم شدن منابع در حساب های موجود در کره جنوبی برخلاف گفته آقای فرزین، صرفا به دلیل کاهش برابری ارزش وون کره در مقابل یورو و دلار نبود، هرچند که کاهش ۱۵ درصدی ارزش وون کره در دوسال گذشته در دوره مدیریت دولت سیزدهم اتفاق افتاده و اگر قابل تبدیل به ارز معتبرتر بود، قصور به خودشان برمی گردد.
هنگامی که انعقاد قرارداد به ارز محلی انجام می شود، باید موضوع حفظ ارزش آن در مقابل سایر ارزها دیده شود که در قرارداد با کره دیده نشده بود.
ولی در قرارداد مربوط به دریافت دینار در عراق، این موضوع، در دوره مسئولیت من در قرارداد دیده شد، بنابراین این گونه خبرسازی از سوی رسانه های دولتی یک نوع شارلاتانیزم خبری است و باید بگویم نوعی تلاش مذبوحانه است و متاسفانه دردی هم از دولت سیزدهم دوا نمی کند.
