به گزارش بنکر (Banker)، به تازگی گزارشی از سوی موسسه جهانی صندوق‌های ثروت ملی که در نیویورک قرار دارد، منتشر شد و نشان داد که صندوق توسعه ملی ایران با ۱۳۹ میلیارد دلار دارایی از رتبه ۳۵ به ۱۷ در بین صندوق‌های ثروت ملی بزرگ جهان رسیده است.
این اعلام البته با ابراز تعجب از اینکه بعد از سال‌ها، صندوق توسعه ملی ایران از ترازنامه خود رونمایی کرده، همراه بود و این موسسه در گزارش خود عنوان کرد که صندوق از یک راز پرده برداشته است.
اگر مروری بر وضعیت گزارش‌های صندوق توسعه ملی در زمان حضور شش رییس هیات عامل آن از زمان شروع فعالیت تاکنون داشته باشیم، اینکه سال‌ها آمار دارایی آن اعلام نشده و اکنون راز آن فاش شده را به وضوح تایید می‌کند.تشکیل صندوق توسعه ملی، طبق بند(ح)ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه، در سال ۱۳۸۹ در مجلس تصویب و در بهمن‌ماه همان سال به رییس‌جمهور دولت دهم ابلاغ شد.
بر این اساس، سال ۱۳۹۰ آغاز رسمی واریز حداقل ۲۰ درصد از منابع حاصل از صادرات نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی به صندوق، طبق قانون بودجه بود و مقرر شد سالانه سه درصد به آن اضافه شود، از سال ۱۳۹۶ و با اجرای برنامه ششم توسعه هم تکلیف شد ۳۰ درصد درآمد نفتی به صندوق واریز شود و سالانه دو درصد افزایش پیدا کند.
فرزین با ۵۵ میلیارد دلار تحویل داد
نخستین رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی، رحیم قربانی بود که از تیرماه ۱۳۹۰ تا خرداد ۱۳۹۱ مسوولیت صندوق را برعهده داشت. بعد از او محمدرضا فرزین (مدیرعامل فعلی بانک ملی)، به این سمت منصوب شد که البته مدت حضور چندان طولانی نبود. با تغییر دولت، در مهرماه ۱۳۹۲ و با حکم حسن روحانی- رییس دولت یازدهم- صفدر حسینی جایگزین فرزین شد.
در آن زمان، گزارش‌ها نشان داده بود که فرزین، صندوق توسعه ملی را با حدود ۵۳ میلیارد دلار تحویل داده است، به هر حال در این دوره، درآمد سالانه نفتی ایران قابل توجه بود و از این جهت سهم صندوق توسعه ملی نیز چشمگیر. البته چندی پیش، فرزین در همایش صندوق توسعه ملی، این عدد را به نوعی تایید کرد و گفت که صندوق توسعه ملی زمان خروج وی، حدود ۵۵ میلیارد دلار دارایی داشته است.
آخرین آمار اعلامی صفدر حسینی؛ ۸۰ میلیارد دلار
وقتی که صفدر حسینی به صندوق آمد، نه به صورت مفصل ولی گاهی گزارشی درباره دارایی و موجودی صندوق توسعه ملی اعلام می‌شد، وی نیمه تیرماه ۱۳۹۵، سر ماجرای فیش‌های حقوقی، صندوق توسعه ملی را ترک کرد ولی آخرین گزارشی که اعلام کرده بود به اردیبهشت همان سال برمی‌گشت که بر دارایی حدود ۸۰ میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی تاکید داشت.
آمار محرمانه شد
ظاهرا رفتن صفدر حسینی از صندوق توسعه ملی پایان همان اعلام عمومی محدود درباره دارایی صندوق نیز بود؛ به طوری که بعد از وی، احمد دوست‌حسینی در مرداد ۱۳۹۵ به ریاست هیات عامل صندوق توسعه ملی منصوب شد که در زمان او، آماری درباره دارایی و موجودی صندوق منتشر نشد. دوست‌حسینی مدت چندانی در صندوق نماند و در دی ماه ۱۳۹۶، مرتضی شهیدزاده با حکم روحانی، به عنوان رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی انتخاب شد. در زمان این دو رییس، هر بار درخواست رسانه‌ای برای توضیح درباره دارایی صندوق توسعه ملی با پاسخ منفی مواجه و گفته شد که این آمار محرمانه است.
مهر محرمانه بعد از ۶ سال باطل شد
اما از مهرماه سال گذشته، مهدی غضنفری با حکم رییس‌جمهوری، ریاست هیات عامل صندوق توسعه ملی را برعهده گرفت. در واقع اولین بار بعد از حدود شش سال، وی در اردیبهشت امسال و در همایش «صندوق ثروت ملی و عدالت بین‌نسلی» از دارایی صندوق توسعه ملی رونمایی و ۱۳۶ میلیارد دلار اعلام کرد و به محرمانگی این آمار پایان داد.
۱۱۰ میلیارد دلار وام، ۲۹ میلیارد دلار نقد
این در حالی است که گزارش ماه جاری موسسه جهانی صندوق‌های ثروت ملی که براساس گزارش اعلامی صندوق توسعه ملی ایران منتشر شد، حاکی از آن بود که این دارایی به ۱۳۹ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده که شامل ۱۱۰ میلیارد دلار به صورت وام و ۲۹ میلیارد دلار دارایی نقدی است.
اگر دولت برداشت نمی‌کرد
در سال‌های اخیر به دفعات و طبق اعلام، دولت سهم صندوق توسعه ملی از درآمد سالانه نفت را کامل پرداخت نکرده و به دلیل کاهش درآمد نفتی و کسری بودجه، با دریافت مجوز و تصویب در بودجه سالانه، حداقل ۲۰ درصد واریز و مازاد را در اختیار گرفته و یا به دلایل مختلف از منابع صندوق برداشت کرده است.
بر این اساس طبق گفته تحلیلگران، اگر طی چند سال گذشته، سهم صندوق توسعه ملی از درآمد نفت، به استناد قانون واریز شده و منابعی خارج از اساسنامه آن برداشت نشده بود، به طور حتم اکنون دارایی آن بیش از این ۱۳۹ میلیارد دلار بود./isna
