این تصاویر در این روزها دوباره این سوال را پیش می آورد که چرا با گذشت نزدیک به هفت سال از روزی که قرار بود دفترچه های کاغذی بیمه حذف شوند و جای خودشان را به دفترچه های الکترونیک بدهند، هنوز هم عده زیادی برای دریافت خدمات پزشکی مجبور به ارائه دفترچه کاغذی هستند؟ امروز برای دانستن این موضوع از منافعی که ادعا می شود نسخه های کاغذی برای برخی دارد، نوشته و همچنین بررسی کرده‌ایم که با الکترونیکی شدن دفترچه ها چه میزان در کاغذ و زمان صرفه جویی می شود.
تاریخچه حذف دفترچه های کاغذی
خرداد سال 93 بود که علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی وقت اعلام کرده بود که طی سه ماه آینده کارت الکترونیک هوشمند جایگزین دفترچه های بیمه می شود. از آن تاریخ شش سال می گذرد اما هنوز اندر خم یک کوچه ایم و امروز در حالی که شش سال از زمان وعده ای که داده شده می‌گذرد، داریم از لزوم و مزایای جایگزینی دفترچه های بیمه می نویسیم. البته این وعده از سال 93 به بعد هر سال داده شده اما به نظر می رسد امسال شاید عزم بیشتری برای حذف دفترچه های کاغذی وجود داشته باشد، چون رد پای حذف دفترچه ها را هم در قانون بودجه سال 99 می توان دید و هم رئیس جمهور همین چند روز پیش گفت که از همکاران بخش سلامت و بیمه کشور انتظار دارم، دفترچه های بیمه را حذف و خدمات سلامت را الکترونیکی کنند. این نکته هم حائز اهمیت است که نسخه نویسی الکترونیک به منظور مدیریت منابع و ارائه خدمات با کیفیت به بیمه شده بند (چ) ماده 70 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه مورد توجه بوده است. حالا باید دید که آیا مسئولان مربوط قدرت مقابله با کسانی را دارند که سال هاست از چاپ دفترچه های بیمه سودهای میلیاردی به جیب می زنند یا نه!
چرا دفترچه ها حذف نمی شوند
یکی از دلایلی که برخی ها برای حذف نشدن دفترچه ها بیان می کنند، نبود دولت الکترونیک است. اما همین ثبت نام بیش از 21 میلیون خانوار برای گرفتن وام یارانه تنها با یک پیامک نشان داد که اگر مسئولان بخواهند ایرادات زیرساختی به سرعت قابل حل است اما در این میان برخی هم معتقدند که صدور دفترچه منافع زیادی برای بعضی ها دارد که باعث می شود در برابر الکترونیکی شدن آن مقاومت کنند.
از چاپ دفترچه بیمه، چه کسانی سود می برند؟
یکی از دوستان خاطره ای از مراجعه اش به مطب پزشکی برایم تعریف کرد.او گفت، چند وقت پیش به مطب یک پزشک مراجعه کرده که با جمله عجیبی از سوی منشی دکتر مواجه شده است. منشی وقتی چشمش به دفترچه او می افتد که صفحات زیادی از آن سفید بوده، می گوید: «چرا این صفحه ها همه سفیده؟ از اینا استفاده کنید این ها همه پولن!» بله درست شنیدید. هر برگه سفید دفترچه می تواند حکم پول را داشته باشد. پیش از این در گزارشی که در تاریخ 12 شهریور 98 در همین صفحه هشتگ چاپ کردیم، نوشتیم که برخی شرکت ها هستند که دفترچه بیمه مردم را با رقم‌های ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان از آن‌ها کرایه می‌کنند و پزشکان متخصصی که می‌شناسند در آن‌ها داروهای خاصی را می‌نویسند. یکی از فروشندگان دارو در ناصر خسرو می‌گفت: «توی یه دونه برگه‌اش یه داروی ام اس بنویسه. پنج میلیون سوده، ۲۰ تا برگه داره!» و این یعنی ۱۰۰ میلیون سود برای سوء استفاده کنندگان از هر دفترچه! به گفته قائم مقام سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی این سوء استفاده ها گاهی به دو هزار میلیارد تومان در سال می رسد.
کاظم میکائیلی، سرپرست سابق بیمه‌های سلامت وزارت رفاه و رئیس فعلی اداره تدوین سیاست‌گذاری بسته بیمه پایه هم در گفت و گو با شهروند می‌گوید: «حتی کارگزاری‌ها می‌توانند برای یک نفر دو دفترچه صادر کنند و تخلفاتی از این دست در سال‌های گذشته وجود داشته است». یعنی ممکن است در حالی که خودتان خبر ندارید، دفترچه دیگری برایتان صادر و از آن سوء استفاده شده باشد. در این میان می توان خرده تخلف هایی مانند استفاده دیگران از دفترچه بیمه را هم اضافه کرد که البته در میان این تخلفات بزرگ اصلا به چشم نمی آیند.
مزایای حذف دفترچه
در صورتی که نسخه ها توسط پزشک در سامانه ثبت شود، جدا از این که از سوء استفاده برخی از دفترچه های بیمه می توان جلوگیری کرد، به پویش مصرف داروها برای واردات و تولید دارو هم می توان پرداخت که در حوزه اقتصاد بسیار با اهمیت است. همچنین از خطاهای پزشکی که معمولا به دلیل خط بد نسخه نویس امکان دارد رخ بدهد جلوگیری خواهد شد و پزشکان متخلفی هم که داروهای گران قیمت را برای سوء استفاده تجویز می کنند، قابل رهگیری و شناسایی خواهند بود. در ضمن هر فرد می تواند پرونده سلامت کاملی داشته باشد که در مواقع لازم می توان به سرعت از بیماری های اخیر وی و داروهایی که مصرف کرده، اطلاع پیدا کرد. در این میان از صرفه جویی در هزینه های دارویی و حذف کاغذ دفترچه ها هم نباید چشم پوشی کرد.
صرفه جویی حدود 2 هزار و 500 میلیارد تومانی
ابوالحسن فیروزآبادی، قائم مقام وقت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در فروردین سال 96 اعلام کرد که در صورت حذف دفترچه درمانی و کنترل نظام دارویی کشور، سالانه دو هزار میلیارد تومان در هزینه دارویی بیمه صرفه جویی می شود. این مبلغ را به مبلغی که وزیر ارتباطات در بهمن سال پیش درباره هزینه سالانه چاپ دفترچه های بیمه گفت اضافه کنید. آذری جهرمی هزینه سالانه چاپ دفترچه بیمه در کشورمان را ۴۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد که با راه اندازی پایگاه اطلاعات برخط بیمه شدگان کشور می‌توان در این هزینه صرفه جویی کرد.
*ناصر رعیت نواز
